خلاصه

افتادگی قدامی واژن چیست؟ افتادگی قدامی واژن یا Anterior vaginal prolapse، که با نام فتق مثانه یا افتادگی مثانه و یا cystocele نیز شناخته می‌شود، هنگامی است که مثانه از جایگاه معمول خود در لگن پایین می‌افتد و به دیواره واژن فشار می‌آورد.

اندام‌های لگن از جمله مثانه، رحم و روده‌ها معمولاً توسط ماهیچه‌ها و بافت‌های همبند کف لگن در جای خود نگه داشته می‌شوند. افتادگی قدامی واژن زمانی رخ می‌دهد که کف لگن ضعیف می‌شود یا اگر فشار زیادی به کف لگن وارد شود. این اتفاق می‌تواند به‌مرور زمان، در طول زایمان واژنی یا در اثر یبوست مزمن، سرفه‌های شدید یا بلند شدن‌های ناگهانی و سنگین رخ دهد.

البته باید اشاره کرد که افتادگی قدامی واژن یا فتق مثانه قابل درمان است. برای یک افتادگی خفیف یا متوسط، درمان غیر جراحی اغلب مؤثر است. در موارد شدیدتر، ممکن است جراحی برای نگه داشتن واژن و سایر اندام‌های لگنی در جایگاه مناسب آنها لازم باشد.

علائم

در موارد خفیف افتادگی قدامی واژن، ممکن است شما متوجه هیچ علامت یا نشانه‌ای نشوید. هنگامی که علائم و علائم رخ می‌دهد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

* احساس پری یا سنگینی یا فشار در لگن و واژن

* در برخی موارد، برآمدگی بافت در واژن شما که می‌توانید آن را ببینید یا حس کنید

* افزایش فشار لگن هنگام فشار آوردن، سرفه کردن، در جنبش بودن یا بلند کردن

* مشکلات ادراری، از جمله مشکل در شروع جریان ادرار، این احساس که پس از ادرار کردن مثانه خود را کاملاً خالی نکرده‌اید، احساس نیاز مکرر به ادرار کردن یا نشت ادرار (بی اختیاری ادراری)

علائم و نشانه‌ها اغلب پس از ایستادن برای مدت طولانی قابل توجه هستند و ممکن است هنگام دراز کشیدن از بین بروند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

یک مثانه افتاده می‌تواند ناراحت کننده باشد، اما به‌ندرت دردناک است. می‌تواند تخلیه مثانه شما را دشوار کند، که ممکن است منجر به عفونت مثانه شود. اگر علائم یا نشانه‌هایی دارید که شما را اذیت می‌کند یا بر فعالیت‌های روزانه شما تأثیر می‌گذارد، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.

دلایل

کف لگن شما از ماهیچه‌ها، رباط‌ها و بافت‌های همبند تشکیل شده که مثانه و دیگر اندام‌های لگنی شما را حمایت می‌کنند. اتصالات بین اندام‌های لگنی و رباط‌ها می‌توانند به‌مرور زمان یا در نتیجه ضربه ناشی از زایمان یا فشار مزمن ضعیف شوند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، مثانه شما می‌تواند از حد معمول پایین‌تر بیاید و به داخل واژن شما برود (افتادگی قدامی).

دلایل فشار به کف لگن عبارتند از:

* بارداری و زایمان واژنی

* اضافه وزن یا چاقی

* جابجایی سنگین مکرر

* زور زدن در هنگام دفع مدفوع

* سرفه مزمن یا برونشیت

عوامل خطر

این عوامل ممکن است خطر افتادگی قدامی واژن را افزایش دهند:

* بارداری و زایمان. زنانی که زایمان واژنی یا به‌کمک ابزار داشته‌اند، بارداری‌های متعدد داشته‌اند، یا نوزادان آنها وزن بالایی در هنگام تولد داشته‌اند، در معرض خطر بالاتر افتادگی قدامی واژن قرار دارند.

*افزایش سن. خطر افتادگی قدامی واژن با افزایش سن افزایش می‌یابد. این امر به‌خصوص پس از یائسگی، هنگامی که تولید استروژن در بدن شما که به قوی نگه داشتن کف لگن کمک می‌کند، کاهش می‌یابد، صدق می‌کند.

* هیسترکتومی. برداشتن رحم ممکن است به ضعف کف لگن شما کمک کند، اما همیشه این‌طور نیست.

* ژنتیک. برخی از زنان با بافت‌های همبند ضعیف‌تر به دنیا می‌آیند که آنها را مستعد افتادگی قدامی واژن می‌کند.

* چاقی. زنانی که اضافه وزن یا چاقی دارند در معرض خطر بالاتر افتادگی قدامی واژن یا فتق مثانه هستند.

تشخیص

تشخیص افتادگی قدامی واژن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

* یک معاینه لگنی. ممکن است در حین دراز کشیدن و احتمالاً در هنگام ایستادن مورد معاینه قرار بگیرید. در طول معاینه، پزشک شما به‌دنبال یک برآمدگی بافتی در واژن شما می‌گردد که نشان دهنده افتادگی اندام لگنی است. احتمالاً از شما خواسته می‌شود که همانند نشستن بر روی کاسه توالت بنشینید تا دکتر ببیند این‌کار چقدر بر میزان افتادگی تأثیر می‌گذارد. برای بررسی قدرت عضلات کف لگن، از شما خواسته می‌شود که فشار را به‌طور ارادی متوقف کنید.

* پر کردن یک پرسش‌نامه. شما ممکن است فرمی را پر کنید که به پزشک شما کمک می‌کند تا سابقه پزشکی شما، میزان افتادگی مثانه شما و میزان تأثیر آن بر کیفیت زندگی شما را ارزیابی کند. این اطلاعات همچنین به راهنمایی در تصمیمات درمانی نیز کمک می‌کند.

* آزمایش ادرار و مثانه. اگر افتادگی قابل توجهی دارید، ممکن است مورد آزمایش قرار بگیرید تا ببینید مثانه شما تا چه حد خوب و کامل خالی می‌شود. اگر به نظر می‌رسد که ادرار بیشتری را در مثانه خود نسبت به‌حالت عادی پس از ادرار حفظ می‌کنید، همچنین ممکن است پزشک یک آزمایش بر روی نمونه ادرار انجام دهد تا به‌دنبال نشانه‌های عفونت مثانه بگردد،

درمان

درمان به این بستگی دارد که آیا شما علائمی دارید یا خیر، افتادگی قدامی واژن شما چقدر شدید است و آیا بیماری‌های مرتبط مانند بی اختیاری ادراری یا بیش از یک نوع افتادگی اندام لگنی دارید یا خیر.

موارد خفیف – آن‌هایی که علائم کم یا بدون علامت دارند – معمولاً نیاز به درمان ندارند.

اگر علائم افتادگی قدامی دارید، گزینه‌های درمان ابتدایی عبارتند از:

• تمرینات ماهیچه کف لگن. این تمرینات که اغلب تمرینات کگل (Kegel یا Kegels) نامیده می‌شوند، به تقویت ماهیچه‌های کف لگن شما کمک می‌کنند، بنابراین می‌توانند بهتر از مثانه و سایر اندام‌های لگنی شما حمایت کنند. پزشک شما یا یک فیزیوتراپیست می‌تواند دستورالعمل‌هایی برای چگونگی انجام این تمرینات به شما بدهد و به شما کمک کند تا تعیین کنید که آیا آنها را به‌درستی انجام می‌دهید یا خیر.

تمرینات کگل ممکن است در زمانی که تمرینات توسط یک فیزیوتراپیست آموزش داده‌می‌شود و با بیوفیدبک تقویت می‌شود، در تسکین علائم موفق‌تر باشد. بیوفیدبک شامل استفاده از دستگاه‌های مانیتورینگ است که به شما کمک می‌کند عضلات مناسب را با شدت و مدت زمان بهینه سفت کنید. این تمرینات می‌توانند به بهبود علائم شما کمک کنند، اما ممکن است اندازه افتادگی یا پرولاپس را کاهش ندهند.

• یک دستگاه حمایتی (pessary یا شیاف مهبلی). شیاف مهبلی یک حلقه پلاستیکی یا لاستیکی است که برای حمایت از مثانه در واژن شما قرار می‌گیرد. شیاف مهبل افتادگی واقعی را رفع یا درمان نمی‌کند، اما حمایت اضافی دستگاه می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. پزشک شما یا سایر متخصصین نحوه استفاده از آن را شما نشان می‌دهند و به شما یاد م دهند تا چگونه آن را تمیز و دوباره استفاده‌کنید.

چه زمانی جراحی لازم است

اگر با وجود گزینه‌های درمانی بالا هنوز علائم قابل توجه و ناراحت کننده‌ای دارید، ممکن است برای رفع افتادگی واژن نیاز به جراحی داشته‌باشید.

* جراحی چگونه انجام‌می‌شود. اغلب، جراحی به‌صورت واژینال انجام‌می‌شود و شامل برداشتن مثانه افتاده به‌جای خود با استفاده از بخیه و برداشتن هر گونه بافت واژنی اضافی است. پزشک شما ممکن است از نوع خاصی از پیوند بافتی برای تقویت بافت‌های واژنی و افزایش حمایت در صورتی که بافت‌های واژنی شما بسیار نازک به نظر برسند، استفاده کند.

* اگر شما یک رحم افتاده دارید. برای افتادگی قدامی مرتبط با یک رحم دچار افتادگی، پزشک شما ممکن است برداشتن رحم (هیسترکتومی) را علاوه بر ترمیم عضلات آسیب دیده کف لگن، رباط‌ها و سایر بافت‌ها توصیه کند.

* اگر بی اختیاری ادرار دارید. اگر افتادگی قدامی واژن شما با بی اختیاری استرسی همراه است – نشت ادرار در طول فعالیت شدید – پزشک شما ممکن است یکی از روش‌ها را برای حمایت از مجرای ادراری (تعلیق مجرای ادرار) و تسکین علائم بی اختیاری شما توصیه کند.

* اگر باردار هستید یا به باردار شدن فکر می‌کنید، ممکن است لازم باشد جراحی را تا بعد از بچه‌دار شدن به تأخیر بیندازید. ورزش‌های کف لگن یا یک شیاف مهبلی ممکن است به تسکین علائم شما در این میان کمک کند. مزایای جراحی می‌تواند تا سال‌ها ادامه داشته‌باشد، اما خطر بروز دوباره افتادگی واژن وجود دارد که ممکن است در برخی موارد به‌معنای جراحی دیگری باشد.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

تمرینات کگل تمرین‌هایی هستند که می‌توانید در خانه برای تقویت عضلات کف لگن خود انجام دهید. ماهیچه کف لگن تقویت شده حمایت بهتری از اندام‌های لگنی شما و تسکین علائم مربوط به افتادگی قدامی واژن فراهم می‌کند.

برای انجام تمرینات کگل مراحل زیر را دنبال کنید:

* عضلات کف لگن خود را منقبض کنید، یعنی همان عضلاتی که برای جلوگیری از ادرار کردن به‌طور ارادی از آن‌ها استفاده می‌کنید.

* انقباض را به‌مدت پنج ثانیه نگه‌دارید و سپس به‌مدت پنج ثانیه به آن‌ها استراحت کنید (اگر این‌کار خیلی سخت است، با نگه داشتن به‌مدت دو ثانیه و استراحت به‌مدت سه ثانیه تمرین شروع کنید).

* سپس برای نگه داشتن انقباض به‌مدت ۱۰ ثانیه در یک زمان تلاش کنید.

* هر روز سه مجموعه ۱۰ تایی از تمرینات را انجام دهید.

از پزشک خود در مورد چگونگی انجام صحیح تمرین کگل و بازخورد در مورد اینکه آیا از عضلات مناسب استفاده می‌کنید یا خیر، سؤال کنید. هنگامی که روش مناسب را یاد گرفتید، می‌توانید تمرینات کگل را به‌طور محتاطانه در هر زمانی انجام دهید، چه پشت میز خود نشسته باشید و چه روی مبل در حال استراحت.

برای کمک به جلوگیری از پیشرفت یک افتادگی قدامی واژن یا فتق مثانه، می‌توانید این تغییرات سبک زندگی را نیز امتحان کنید:

* درمان و پیشگیری از یبوست. غذاهای سرشار از فیبر می‌توانند کمک کننده باشند.

* از بلند کردن اجسام سنگین اجتناب کنید و به‌درستی بلند شوید. هنگام بلند کردن، از پاهای خود به‌جای کمر یا پشت استفاده‌کنید.

* کنترل سرفه کردن: برای سرفه مزمن یا برونشیت درمان شوید و سیگار نکشید.

* وزن خود را مدیریت کنید. در صورت نیاز، برای تعیین وزن ایده آل خود با دکترتان صحبت کنید و در مورد استراتژی‌های کاهش وزن مشاوره بگیرید.

آماده شدن برای قرار ملاقات

اگر علائم یا نشانه‌هایی از افتادگی قدامی واژن دارید که شما را اذیت می‌کند یا در فعالیت‌های عادی شما اختلال ایجاد می‌کند، با پزشک یا متخصص زنان خود قرار ملاقات بگذارید.

این اطلاعات به شما کمک می‌کند برای قرار ملاقات آماده شوید و بدانید چه انتظاری از پزشک خود داشته‌باشید.

کاری که می‌توانید انجام دهید

* هر نشانه‌ای که داشتید و مدت زمان آن را یادداشت کنید.

* اطلاعات کلیدی پزشکی، از جمله سایر بیماری‌هایی که برای آن‌ها تحت درمان هستید و نام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که به‌طور منظم مصرف می‌کنید را یادداشت کنید.

* در صورت امکان یکی از دوستان یا بستگان خود را به‌همراه داشته‌باشید. همراه داشتن یک شخص دیگر ممکن است به شما کمک کند تا اطلاعات مهم را به‌خاطر بسپارید یا جزئیاتی را در مورد چیزی که در طول قرار ملاقات از دست داده‌اید را دوباره کسب کنید.

* سؤالات خود را بنویسید تا در صورت کوتاه شدن زمان، مهم‌ترین آنها را لیست کنید.

برای افتادگی قدامی واژن چند سؤال اساسی باید پرسید:

* محتمل‌ترین علت علائم من چیست؟

* آیا علل احتمالی دیگری هم وجود دارد؟

* آیا برای تایید تشخیص نیاز به آزمایش دارم؟

* شما چه روش درمانی را توصیه می‌کنید؟

* اگر درمان اول جواب نداد، در ادامه چه درمانی را توصیه می‌کنید؟

* آیا من در معرض خطر عوارض ناشی از این بیماری هستم؟

* احتمال عود افتادگی قدامی واژن پس از درمان چقدر است؟

* آیا باید محدودیت‌های فعالیتی را رعایت کنم؟

* چه کاری می‌توانم در خانه برای تسکین علائم بیماری انجام دهم؟

* آیا باید با یک متخصص ملاقات کنم؟

علاوه بر سؤالاتی که از قبل آماده می‌کنید، اگر نیاز به شفاف‌سازی دارید، در صورت نیاز به شفاف‌سازی، از سؤال دیگر در هنگام قرار ملاقات خود دریغ نکنید.

از پزشک خود چه انتظاری داشته‌باشید

در طول قرار ملاقات، پزشک شما ممکن است چند سؤال بپرسد، مانند:

* چه زمانی برای اولین بار متوجه علائم بیماری خود شدید؟

* آیا نشت ادرار دارید؟

* آیا عفونت‌های مکرر مثانه دارید؟

* آیا در حین رابطه جنسی دچار درد یا نشت ادرار می‌شوید؟

* آیا سرفه مزمن یا شدید دارید؟

* آیا در هنگام مدفوع کردن دچار یبوست و فشار می‌شوید؟

* به نظر می‌رسد چه چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد؟

* به نظر می‌رسد چه چیزی علائم شما را بدتر می‌کند؟

* آیا مادر یا خواهرتان مشکل کف لگن دارند؟

* آیا فرزند خود را از طریق واژن (زایمان طبیعی) به دنیا آورده‌اید؟

* آیا می‌خواهید در آینده صاحب فرزند شوید؟

* چه چیز دیگری شما را نگران می‌کند؟